Początki
W czasie otwarcia cmentarza w roku 1924, urządzona była tylko jego dolna część, przyległa do wejścia i głównej alei. W okresie pierwszych 15 lat istnienia cmentarza dokonanych zostało tam niewiele pochówków.

 

Dla Niemców
Sytuacja zmieniła się w 1939 roku, gdy po wybuchu II Wojny Światowej i włączeniu Gdańska do Rzeszy władze hitlerowskie zaplanowały docelowe przeznaczenie tej nekropolii po zakończonej dla Niemiec zwycięskiej wojnie do pochówków żołnierzy Wehrmachtu poległych na różnych frontach oraz zasłużonych cywilnych osób. Pierwszych pochówków wojennych, żołnierzy niemieckich dokonano na Cmentarzu Centralnym na początku września 1939 roku. Byli to żołnierze którzy zginęli 1 września 1939 roku w czasie szturmu na Polską Składnicę Tranzytową na Westerplatte. Według zapisków Willi Auricha kapelmistrza z pancernika „Schleswig-Holstein”, na Cmentarzu Centralnym pochowano w dniu 4 września 17 żołnierzy SS-Heimwehr, a 5 września odbył się tam pogrzeb 20 kolejnych żołnierzy SS-Heimwehr i 6 żołnierzy kompanii szturmowej. Jako miejsce pochówku tych żołnierzy wybrano tarasy położone po prawej stronie zakrętu głównej alei. Dążąc w tym kierunku, w 1940 roku urządzono dojście i dojazd do cmentarza, sadząc wzdłuż chodników wysokie szpalery grabowe i wykonując centralnie położone rondo, ukierunkowujące komunikację pieszych i pojazdów przy cmentarzu. Obsługę cmentarza zapewniał wybudowany w tym samym roku zespół przedpogrzebowy składający się z dwóch bliźniaczych, parterowych, podpiwniczonych budynków z klinkierowej, ciemnolicowanej cegły, z czterospadowym dachem pokrytym dachówką, wyznaczający wejście na cmentarz. W budynku usytuowanym po prawej stronie wejścia na cmentarz znajdowały się: sala przedpogrzebowa, mogąca służyć również jako kaplica przedpogrzebowa, kostnica, pomieszczenia gospodarcze i pomieszczenie grabarzy cmentarza. W budynku po przeciwnej stronie ulokowane było biuro cmentarne, pomieszczenia obsługi cmentarza oraz mieszkania dozorcy i grabarza.

„Lagry”
Przy dalszej rozbudowie cmentarza wykorzystywano od II połowy 1940 roku jeńców wojennych, głównie francuskich. Obóz ich znajdował się niedaleko cmentarza, na terenie gdzie obecnie istnieje zabudowa mieszkaniowa Spółdzielni Mieszkaniowej VII Dwór – stąd potoczna nazwa tego terenu „Lagry”. Jeńcy ci formowali kolejne tarasy oraz łupali, napotykane tam w ziemi w dużej ilości, kamienie narzutowe.

Od września 1939 roku do końca marca 1945 roku na Cmentarzu Centralnym, zgodnie z jego zamierzonym przyszłym przeznaczeniem, chowano głównie zmarłych w Gdańsku z ran żołnierzy Wehrmachtu oraz innych niemieckich formacji wojskowych. Do końca 1943 roku pogrzeby tego typu były nieliczne. Później liczba ich zaczęła szybko wzrastać. W tym czasie na Cmentarzu Centralnym odbywały się propagandowe wiece ludności cywilnej z udziałem partyjnych dostojników hitlerowskich. Od lutego 1945 roku, gdy Gdańsk znalazł się bezpośrednio na zapleczu frontu oraz w marcu, w czasie obrony Gdańska przed nacierającą Armią Radziecką, na Cmentarzu Centralnym pochowano kilkuset żołnierzy niemieckich, zarówno zmarłych rannych jak i tych, którzy zginęli bezpośrednio na froncie. Bezpośrednio po zakończeniu działań wojennych na Cmentarzu Centralnym chowano żołnierzy i cywili niemieckich, którzy zginęli w czasie szturmu Gdańska.

 

Od września 1945 roku pochówki na Cmentarzu Centralnym odbywały się już w sposób planowy i były dokumentowane stosownymi wpisami w księgach zmarłych. Do czasu otwarcia w 1979 roku Cmentarza Łostowickiego, na Cmentarzu Centralnym chowano przeważającą część zmarłych mieszkańców Gdańska.

 

Bezpośrednio za wejściem na cmentarz, po prawej stronie głównej alei, utworzona została „Aleja Zasłużonych”, jako wyodrębniona kwatera do pochówków zmarłych, których dokonania życiowe znalazły uznanie ówczesnych władz. Odbywały się tam do 1989 roku głównie pogrzeby cywilne, przeważnie działaczy robotniczych, aktywistów partyjnych i zawodowych wojskowych.

 

Po zachowaniu grobami uformowanych do 1945 roku tarasów, na nowe miejsca grzebalne wykorzystywano górne zalesione partie stoków, formując na nich kolejne tarasy. Po wyczerpaniu tych możliwości na miejsca grzebalne wykorzystywano również szerokie alejki niższych tarasów i miejsca z odzysku po likwidacji opuszczonych grobów o nie przedłużonym terminie ważności.

 

W okresie od 1945 do końca 2008 roku na Cmentarzu Centralnym pochowano ogółem około 60 000 zmarłych. W tak wielkiej liczbie mieści się liczba dwu do trzech pokoleń Polaków, którzy od 1945 roku mieszkali w Gdańsku oraz nielicznych gdańszczan, którzy mieszkali tam wcześniej. Nie sposób z tej wielkiej liczby zmarłych wymienić osoby najbardziej znane i zasłużone, by móc uniknąć subiektywizmu. Dotychczas nie było na ten temat odrębnej publikacji, a czas zaciera w pamięci osoby, kiedyś bardzo znane. Nie można jednak pominąć pochówków na Cmentarzu Centralnym osób tragicznie zmarłych w czasie wydarzeń grudniowych 1970 roku.